De gezonde stad creëren: Ebbingekwartier in Groningen
Met het oog op de toekomst
Een gezonde stad is een eerlijke en toekomstbestendige stad. Hier staat het welzijn van mensen en van de aarde centraal. Onze duurzame leefomgevingen zijn energieneutraal en circulair. Met woongeluk en gezondheid als solide basis. En minder ongelijkheid in sociale en maatschappelijke status. We bouwen natuurinclusief en versterken daarmee de biodiversiteit. We hebben respect voor de rijke historie, kijken naar hedendaagse mogelijkheden en die voor de toekomst. De maatschappelijke context is onze basis. Met innovatieve concepten en coalities stimuleren wij de dialoog tussen overheid, markt en bewoners. Vanaf de start pakken we onze regierol: we zorgen dat iedereen betrokken is en dat ook blijft. Gezonde leefomgevingen creëren in de bestaande stad, net daarbuiten of op uitleglocaties, dat is waar we voor staan. Zo maken we onze missie waar om woningen en leefomgevingen te creëren voor de gezondste generaties van nu en van de toekomst. Een mooi voorbeeld hiervan ligt op de oude stadswal van Groningen, Het Ebbingekwartier.
Een binnenstedelijke gebiedsontwikkeling door VanWonen. Op loopafstand van de binnenstad, dicht bij stadspark het Noorderplantsoen en op de kopse kant van het Oosterhamrikkanaal. Een gebied van 4.500 vierkante meter groot, waar uiteindelijk circa 1.200 woningen komen. Het Ebbingekwartier is een gezonde, culturele en innovatieve woonbuurt, op de plek van het voormalige gasfabriekcomplex aan het Boterdiep in Groningen. Op het oude Circus-, Boden- en Gasterrein – kortweg het CiBoGa-terrein, woont nu al een diversiteit aan mensen in bijzondere architectuur. De bewaarde monumentale industriële panden vormen een bron van inspiratie. Zo ontstaat in het Ebbingekwartier een bijzondere mix van onuitwisbare historie en grootstedelijkheid.
Meebewegen met de markt
De plannen voor deze gebiedsontwikkeling van het Ebbingekwartier zijn zo’n vijftien jaar geleden gestart. Het terrein lag braak, door de inzet van placemaking en samenwerking met kunstenaars en sporters is het gebied vroeg op de kaart gezet bij de Groningers. De economische crisis van destijds leidde tot een andere marktvraag voor het woonprogramma. Daardoor is de aanvankelijke mix van woningen en appartementen diverser geworden, zodat voor alle generaties en voor iedere portemonnee een passende woning is in het Ebbingekwartier.
“Door de jaren heen hebben we te maken gehad met economische omstandigheden en een verschillend politiek klimaat. Ik ben er trots op dat het plan heeft kunnen meebewegen met al die veranderingen. We hebben geluisterd naar onze klanten en ingespeeld op behoeften uit de markt. Het is prachtig om te zien dat mensen naar volle tevredenheid wonen in het bruisende Ebbingekwartier”, zegt Miranda Venekamp-Brandt, Directeur Marketing, Verkoop & Verhuur VanWonen, zichtbaar trots.
Het beste van twee werelden
Het Ebbingekwartier is gebouwd op de grootste eenlaagse parkeergarage in Nederland. Met plek voor 1.200 auto’s van bewoners, medewerkers van het Universitair Medisch Centrum Groningen en het winkelend publiek uit de binnenstad. Hierdoor is het Ebbingekwartier autoluw. De historische loods is voor de bouw van de parkeergarage opgetild en verplaatst. Alles is er aan gedaan om van het Ebbingekwartier een autovrije, groene en gezonde woonwijk te maken. Hier kunnen kinderen veilig op straat spelen en ontmoeten buurtbewoners elkaar in de hofjes, steegjes, daktuinen of in de gezamenlijke binnentuinen. Het vele groen maakt de buurt klimaatbestendig. Het vangt overtollig water bij hevige regenbuien op en zorgt in de zomer voor verkoeling. Hierdoor wordt gezondheidsschade door hittestress tegengegaan. De gezelligheid en de vele voetgangersverbindingen naar alle culturele en horecavoorzieningen op loopafstand, maken wonen in het Ebbingekwartier tot het beste van twee werelden.
Aardbevingsbestendiger bouwen op een parkeergarage
De woningen in het Ebbingekwartier zijn bovenop een parkeergarage én aardbevingsbestendiger gebouwd. Een knap staaltje utiliteitsbouw, op een oppervlak van vijf voetbalvelden. Mireille Jeurnink, Directeur Vastgoedontwikkeling VanWonen, zegt: “Aardbevingsbestendig bouwen op een parkeergarage was niet eerder gedaan in Nederland. De oplossing hiervoor kwam pas tijdens de ontwikkeling van ons project beschikbaar. We kunnen samen met het bouwteam ontzettend trots zijn dat we dit hebben gerealiseerd.”
Zo is er slim gebruik gemaakt van de grootschalige saneringsoperatie: de damwanden van de weggegraven grond dienen direct als funderingsdamwanden voor de garage. De grondgebonden woningen en appartementen in het Ebbingekwartier zijn zo gepositioneerd, dat ze goed aansluiten op de draagkracht van het vierkante kolommengrid in de garage, waar 7,8 meter tussenruimte is om drie auto’s te parkeren. De draagkracht van de ondergrond speelde ook een rol bij de inrichting van de tuinen en openbare ruimte. Hier is eerst vijftig centimeter piepschuim en daarna zeventig centimeter grond aangebracht. Ook in de publieke straten is een aangepaste grondmix gebruikt om gewicht te reduceren.
De ‘base-isolation’ in de vorm van ‘sliders’ geeft de gebouwen, samen met een dilatatie van vijftien centimeter breed tussen het bouwblok en het grondpakket van tuinen en straten, de mogelijkheid om te bewegen in geval van seismische belastingen. Deze aanpassing van details is tijdens het bouwproces bedacht, en uitgewerkt in samenspraak met NAM en abtWassenaar.
Moderne doorvertaling stedenbouwkundige structuur
De herontwikkeling van het CiBoGa-terrein sluit aan bij de Hortusbuurt aan de ene kant en de binnenstad aan de andere kant. Creativiteit en innovatie zijn het uitgangspunt. Het voormalige universiteitsgebouw Het Paleis is verbouwd tot woon-werkcomplex voor creatieve bedrijven en kunstenaars. In de machinefabriek van gemeentearchitect J.A. Mulock Houwer is nu het Noord Nederlands Toneel gevestigd. In de loods en het regulateurshuisje zit horeca. De vele ondernemers en activiteiten laten het Ebbingekwartier bruisen.
Inmiddels is de nieuwe buurt bijna gereed en wonen mensen hier naar grote tevredenheid. Ze genieten van de autovrije en groene woonomgeving in de luwte van het centrum, met winkels, cultuur en andere stadse voorzieningen op loopafstand. Via de vele wandelroutes komen de bewoners in beweging en ontmoeten elkaar. De verschillende woonmilieus kenmerken zich door stedelijk groen in hofjes met smalle straatjes; een moderne doorvertaling van de stedenbouwkundige structuur uit de oude binnenstad. Geen enkele straat is hetzelfde doordat de gesloten woonblokken zijn opgezet als ijsschotsen in een oneindige zee. Dit was een mooi ontwerpuitgangspunt, maar gaandeweg bleek dat deze opzet te veel naar binnen gericht was. In het bruisende Ebbingekwartier staat elkaar ontmoeten centraal. Daarom is in de latere fasen gekozen voor een meer open stedenbouwkundige structuur. De nieuwe woningen verwijzen allemaal op een of andere manier naar het verleden. Door hun vorm, materiaalgebruik of detaillering. Bij veel woningen is gebruik gemaakt van de kenmerkende Groningse baksteen.
“Iedereen voelt zich thuis in het bruisende en creatieve Ebbingekwartier: een comfortabel huis in het centrum en alle voorzieningen in de buurt,” sluit Marjolein Jongerius, Verkoopmanager VanWonen af.
